1. Chiny – dominujący gracz (ok. 70% wydobycia, 35% zasobów)

 

1. Metale rzadkie (REE – Rare Earth Elements) są kluczowe dla nowoczesnych technologii, energetyki odnawialnej i przemysłu obronnego. Oto kraje o największych złożach i produkcji REE na świecie:

   1. Chiny – dominujący gracz (ok. 70% wydobycia, 35% zasobów)

   Główne złoża:

   Bayun Obo (Mongolia Wewnętrzna) – największe złoże REE na świecie.

   Jiangxi, Syczuan, Shandong – złoża ciężkich i lekkich metali rzadkich.

   Dlaczego Chiny rządzą?

   Kontrolują 80–90% globalnego łańcucha dostaw (wydobycie, przetwarzanie, produkcja magnesów).

   Tania praca, niskie standardy środowiskowe i subsydia państwowe.

   Problem: Sankcje handlowe i ograniczenia eksportu (np. w 2023 r. zakaz eksportu technologii przetwarzania REE).

   2. Wietnam – ogromne złoża, ale mało wydobycia (ok. 18% światowych zasobów)

   Złoża: Północno-zachodnie regiony (np. Dong Pao).

   Dlaczego niewykorzystane?

   Brak infrastruktury i technologii przetwarzania.

   Presja ekologiczna (REE często towarzyszą pierwiastkom promieniotwórczym).

   3. Rosja – potencjał militarny (ok. 10% zasobów)

   Złoża:

   Tomsk, Jakucja, Murmańsk – złoża lekkich i ciężkich REE.

   Łowoziero (Półwysep Kolski) – bogate w niob i tantal.

   Plany: Rosja chce uniezależnić się od Chin, ale brakuje jej technologii.

   4. Brazylia i Indie – rosnące znaczenie

   Brazylia: Złoża w Amazonii (np. Pitinga), ale problem z wylesianiem.

   Indie: Stan Kerala i Orissa – wydobycie głównie na potrzeby krajowe.

   5. USA i Australia – próby uniezależnienia od Chin

   USA:

   Mountain Pass (Kalifornia) – jedyna aktywna kopalnia REE w USA (ok. 15% globalnego wydobycia).

   Zależność od Chin w przetwarzaniu (surowiec wysyłany jest do Chin, a potem wraca jako produkt finalny).

   Australia:

   Mount Weld – jedno z najbogatszych złóż poza Chinami.

   Firma Lynas to główny konkurent Chin w produkcji REE.

   6. Inne kraje z potencjałem:

   Turcja: Odkrycie ogromnych złóż (ok. 700 mln ton) w Eskisehir w 2023 r. – ale brak danych o jakości rud.

   Grenlandia: Złoża w Kvanefjeld, ale spory ekologiczne.

   Ukraina: Złoża w Żytomierzu

   Podsumowanie: Kto kontroluje rynek?
   Kraj Udział w zasobach Udział w wydobyciu
   Chiny 35% 70%
   Wietnam 18% <1%
   Rosja 10% 2%
   USA 1,5% 15%

   Unia Europejska ma minimalne złoża REE (głównie w Szwecji), ale planuje inwestycje w recykling i partnerstwa z Australią czy Kanadą.