Cerkiew Staroprawosławna

Zaciekawił mnie ten temat i postanowiłem podzielić się nim – Admin

Kim są staroobrzędowcy?

Staroobrzędowcy to wyznawcy Prawosławia, którzy nie przyjęli wprowadzanych reform liturgicznych, reform kanonicznych, reform tradycji i obrządków, przeprowadzanych przez patriarchę Nikona z lat 1652–1656.

Nazwa ta zrodziła się dopiero po reformie patriarchy Nikona, a oficjalnie staroobrzędowcy to Chrześcijanie ortodoksyjni wiary katolickiej (prawdziwie wierzącej).

Staroobrzędowcy w Suwałkach

Skąd staroobrzędowcy wzięli się w Polsce?

Brak akceptacji reform przeprowadzanych z ramienia patriarchy Nikona wywołały sprzeciw części duchowieństwa i wiernych Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Konsekwencją tego stały się prześladowania ze strony władzy wobec obrońców wiary (duchowieństwa i wiernych).

Aby uchronić się przed śmiercią staroobrzędowcy uciekali z Rosji w inne strony świata m.in. do Polski. W Polsce staroobrzędowcy pojawili się w regionie Augustowa, Suwałk i Sejn w II. poł. XVIII w.

Jakie były główne reformy patriarchy Nikona?

Wstępując na patriarchalny tron Nikon przystąpił do swoich reform, rozpoczął od łamania wszystkich starych obyczajów i obrządków, dbając o to by zamienić je na nowe:

• w Wielkim Poście zniósł pokłony do ziemi,
• wprowadził żegnanie się trzema palcami, odrzucając jedyne prawdziwe dwupalcowe żegnanie się,
• zmienił teksty modlitw w księgach liturgicznych,
• zmienił imię Jezusa – od wieków w księgach liturgicznych imię brzmi w języku scs „Исус”, zmienił na „Иисус”,
• odstąpił od kanonów pisania ikon. Stare ikony rozbijano i palono, a w ich miejsce wprowadzał nowe, niezgodne z kanonem,
• palił stare księgi liturgiczne, a w ich miejsce wprowadzał nowe,
• wprowadził potrójną „Alleluję” do modlitwy. Od wieków jest podwójna Alleluja „Аллилуия Аллилуия, слава Тебе Боже”,
• stare obrzędy zamieniał w obrzędy greckie,
• prosforę (chleb) z liczby siedmiu, zmniejszył na pięć,
• zmienił treść modlitwy Wierzę w Boga. W ósmym zdaniu Nikon usunął słowo „Prawdziwego”. Zawsze czytano: „I w Ducha Świętego, Pana Prawdziwego i Ożywiciela”,
• wprowadził możliwość chrztu również przez polanie,
• zmuszał duchowieństwo i wiernych do modlitwy tylko wg nowych, zreformowanych ksiąg,
• podczas procesji wprowadził ruch niezgodny z ruchem słońca. Staroobrzedowcy, zgodnie z przekazem i kanonem idą podczas procesji za słońcem „посолонь”,
• wprowadził czterokończasty krzyż, odrzucając od wieków przyjęty ośmiokończasty,
• zaczął nie traktować za grzech nieprzestrzeganie postów i golenie brody,
• dopuścił małżeństwa z innowiercami i małżeństwa w stopniach pokrewieństwa zakazanych przez Cerkiew,
• zniszczył hierarchiczność Cerkwi, a w jej miejsce przywołał władzę świecką i ustanowił ją głową Cerkwi,
• wprowadził przysięgę na Boga, naprzeciw nauce Chrystusa,
• nałożył klątwę na wszystkich żegnających się dwoma palcami, wypełniających stare obrządki i modlących się zgodnie ze starymi księgami, osądzając ich na przebywanie po śmierci „z Judaszem sprzedawcą i tymi, którzy ukrzyżowali Chrystusa i z Ariuszem i z pozostałymi przeklętymi bezbożnikami”,
• wprowadził w miejsce starego śpiewu, nowy zachodni śpiew,
• wprowadził nowy zwyczaj wybierania duchownych,
• pozbawił wszystkich obrońców starej wiary Duchowieństwa.

W jaki sposób żegnają się i błogosławią staroobrzędowcy?

Staroobrzędowcy błogosławią i żegnają się wg ustanowionej od wieków tradycji, tj. żegnają się dwoma palcami.

Ilu jest staroobrzędowców w Polsce?

Obecnie w Polsce jest około 1100 członków tego wyznania.

Jakie tereny Polski zamieszkują staroobrzędowcy?

Staroobrzędowcy zamieszkują głównie na terenie województwa podlaskiego, w takich miejscowościach jak: Gabowe Grądy, Augustów, Białobrzegi, Suwałki, Nowinka, Sejny, Wodziłki. Ponadto liczna grupa zamieszkuje na terenie województwa warmińsko mazurskiego w Ukcie, Rucianym Nida oraz Wojnowie. Część staroobrzędowców rozproszona jest również na terenach Polski.

W jakim języku modlą się staroobrzędowcy?

Staroobrzędowcy podczas nabożeństw używają jedynie języka staro-cerkiewno-słowiańskiego (scs).

Gdzie modlą się staroobrzędowcy?

Staroobrzędowcy modlą się w Cerkwiach, zwanych inaczej świątyniami, molelniami. Msza prowadzona jest przez nastawnika, zwanego inaczej ojcem, baciuszką, popem. Ponadto każdy staroobrzędowiec posiada w domu ołtarzyk z ikonami, przed którymi kilka razy dziennie modli się.

Jaki jest wymagany ubiór w Cerkwi?

Mężczyzna i kobieta w Cerkwi muszą posiadać odpowiedni strój, zgodnie ze słowami świętego apostoła Pawła:

„Podobnie kobiety – w skromnie zdobnym odzieniu, niech się przyozdabiają ze wstydliwością i umiarem, nie przesadnie zaplatanymi włosami albo złotem czy perłami, albo kosztownym strojem, lecz przez dobre uczynki, co przystoi kobietom, które się przyznają do pobożności.” – 1 Tym. 2 pocz. 282.

Ubiór ludzi z pierwszego wieku po Chrystusie to typowa toga, noszona wówczas zarówno przez mężczyzn jak i przez niewiasty, była szatą długą aż do kostek. Aby nie przeszkadzała przy pracy, podnoszono ją i wtykano pod skórzany lub towarowy pas na biodrach. Tak podniesiona toga umożliwiała robotnikom swobodę ruchów przy pracy. Przy bardziej formalnych zaangażowaniach opuszczano togę do jej pełnej długości.

Biorąc pod uwagę ten kontekst, należy powiedzieć, że przyzwoitość w ubiorze tyczy mężczyzn i niewiast, a zalecenie św. Pawła znaczy: Opuść swoją togę, gdy przychodzisz, by oddać cześć Bogu. Przełożywszy to na bardziej praktyczny dzisiejszy język, powiemy: Gdy idziesz uwielbiać Boga, ubierz się odpowiednio, bo „… w miejscu Chrystusa poselstwo sprawujemy (…) – z tej strony zasłony, na ziemi” (2 Kor. pocz. 180).

Gdy przychodzimy, by oddać cześć Bogu, powinniśmy przychodzić przed oblicze Boże z bojaźnią, „skromnie, ze wstydliwością”. Zawsze, każdego dnia i we wszystkich okolicznościach powinniśmy mieć moralne poczucie przyzwoitości i skromności, a szczególnie w miejscach, gdzie reprezentujemy sprawę Bożą. Biorąc pod uwagę ówczesne obyczaje, staroobrzędowcy są napominani, aby unikać charakterystycznej dla świata ekstrawagancji w ubiorze. Próżne popisywanie się nie przystoi dzieciom Bożym. Ostentacyjne popisywanie się kosztownymi strojami w celu zwrócenia na siebie uwagi lub hołdowanie kultowi piękna, osobistego ozdabiania i upiększania lub zmienianie naturalnych cech urody zakrywa piękno stworzenia Bożego, przynosi ujmę naszemu Stwórcy; a jeszcze gorzej, gdy czyni się to w domu Bożym. Nasz Bóg pragnie skruszonego i pokornego serca, a nie ciała ubranego w kosztowne szaty, ozdobionego złotem i perłami lub wzbogaconego farbami.

Kobiety w Cerkwiach noszą więc długie suknie, zwane sarafanami i chusty na głowie, a mężczyźni „ruskie koszule” lub długie płaszcze. Kolorystyka odzienia zazwyczaj jednotonna, barwy czarnej.

Czy u staroobrzędowców jest wyższa hierarchia duchowna?

Represje przeciwko duchownym (wyższym hierarchom), którzy sprzeciwiali się reformom Nikona doprowadzilły w konsekwencji do wymordowania hierarchii duchownej. Większość duchownych została ukarana śmiercią. Ci, którzy nie sprzeciwiali się reformom przyjęli „nową wiarę”.

Obrońcami wiary byli między innymi protopop Awwakum, diakon Fiodor, pop Jepifanij oraz protopop Łazar. Oni też zostali osadzeni w Pustoziersku w podziemnym więzieniu. Trzem ostatnim odcięto język i palce prawej ręki.

Biskupów Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego na czele z patriarchą Joachimem, palono na stosie lub stosowano inne tortury.

Dlatego też staroobrzędowcy nie posiadają dzisiaj wyższej hierarchii duchowej.

Kto odprawia nabożeństwa u staroobrzędowców?

Nabożeństwa u staroobrzędowców odprawia ojciec duchowny, nastawnik, baciuszka, pop wybierany spośród społeczeństwa i wyświęcany przez obecnych nastawników.

Jakie są Sakramenty u staroobrzędowców?

Staroobrzędowcy uznają siedem świętych Sakramentów:

1. Chrzest,
2. Bierzmowanie,
3. Eucharystię,
4. Pokutę,
5. Kapłaństwo,
6. Małżeństwo,
7. Namaszczenie olejami świętymi, które niekoniecznie jest „ostatnim namaszczeniem”

Jednakże ze względu na brak wyższej hierarchii duchownej w praktyce stosuje się tylko sakramenty: Chrztu, Pokuty, Kapłaństwa oraz Małżeństwa.

Jaki chrzest przyjmują staroobrzedowcy?

Chrzest odbywa się tylko przez trzykrotne zanurzenie w wodzie. Osoby dorosłe, które przyjmują wiarę staroobrzędowców, a nie zostały ochrzczone zgodnie z prawem kanonicznym Cerkwi Staroobrzędowej, chrzci się także poprzez trzykrotne zanurzenie w wodzie.

Jaki symbol krzyża przyjęty jest u staroobrzędowców?

Staroobrzędowcy uznają tylko ośmiokończasty krzyż.

Jakie księgi uznają staroobrzędowcy?

Staroobrzędowcy uznają wszystkie księgi liturgiczne, wydane przed reformą patriarchy Nikona.

Jakie ikony uznają staroobrzędowcy?

Staroobrzędowcy uznają ikony pisane tylko przez „ikonopisów” (staroobrzędowiec) oraz te ikony, które są zgodne z kanonami Cerkwi Staroobrzędowców.

Która z ksiąg jest najważniejsza dla staroobrzędowców?

Każda księga liturgiczna,dopuszczona przez sobory jest dla staroobrzędowca ważna. Jednakże najważniejszą księgą w Cerkwi jest Święta Ewangelia.

Jakie są główne święta u staroobrzędowców?

Święta u staroobrzędowców są ważnym elementem ich życia. Dzielą się one na małe, średnie i wielkie. U staroobrzędowców rozróżnia się 12 wielkich świąt kalendarzowych:

1. Narodzenie Przenajświętszej Bogorodzicy – 8/21 września, pamiątka narodzin Matki Bożej przez św. Joachima i Annę.
2. Podwyższenie Krzyża Pańskiego – 14/27 września, pamiątka odnalezienia Krzyża, na którym został ukrzyżowany Chrystus.
3. Wprowadzenie Przenajświętszej Bogorodzicy do Świątyni, znane na Zachodzie jako Ofiarowanie Najświętszej Maryi Panny – 21 listopada/4 grudnia, pamiątka wejścia Bogorodzicy do Świątyni w wieku 3 lat.
4. Boże Narodzenie – 25 grudnia/7 stycznia, pamiątka narodzenia naszego Pana i Zbawiciela Jezusa Chrystusa.
5. Objawienie Pańskie i Chrzest Pański, znane na Zachodzie jako święto Trzech Króli – 6/19 stycznia, pamiątka chrztu Chrystusa, jego błogosławienia wody i objawienia Trójcy.
6. Spotkanie Pańskie, znane na Zachodzie jako Ofiarowanie Pańskie – 2/15 lutego, pamiątka Ofiarowania przez Bogorodzicę i świętego sprawiedliwego Józefa – Syna Bożego na ręce świętego sprawiedliwego Symeona.
7. Zwiastowanie Bogorodzicy – 25 marca/7 kwietnia, pamiątka zwiastowania dobrej nowiny Matce Bożej przez archanioła Gabriela. Na Wschodzie zachowana została tradycja obchodzenia świąt dokładnie w tych dniach, kiedy następują (nie występuje przenoszenie świąt na niedzielę), stąd co kilkadziesiąt lat prawosławni obchodzą wyjątkowe święto zwane Kyrio-Pascha, kiedy to Zwiastowanie przypada na dzień Zmartwychwstania Pańskiego.
8. Wjazd Pański do Jerozolimy – niedziela poprzedzająca Paschę, znana również jako Niedziela Palmowa, jest to pamiątka uroczystego wjazdu Chrystusa do Jerozolimy, które poprzedziło jego mękę i zmartwychwstanie
9. Wniebowstąpienie Pańskie – czwartek 40 dnia po Zmartwychwstaniu
10. Zesłanie Świętego Ducha na Apostołów. Pięćdziesiątnica. – niedziela 50 dnia po Zmartwychwstaniu, znane również jako Zielone Świątki albo Trójca, ponieważ tego dnia obchodzone jest również święto Trójcy Świętej. Jest to pamiątka zesłania Świętego Ducha na Apostołów.
11. Przemienienie Pańskie – 6/19 sierpnia, pamiątka objawienia się Chrystusa na górze Tabor.
12. Zaśnięcie Przenajświętszej Bogorodzicy – 15/28 sierpnia, na Zachodzie znane po ogłoszeniu dogmatu w 1951 r. jako Wniebowzięcie NMP, pamiątka przejścia Bogorodzicy duszą i ciałem do Królestwa Niebieskiego

Czy staroobrzędowcy czczą świętych?

Zgodnie z postanowieniami VII Soboru Powszechnego w Nicei (rok 787) staroobrzędowcy oddają cześć (gr. προσκύνηση – pokłon, w odróżnieniu od gr. λατρεία – adoracja, przynależna jedynie Bogu) świętym, a także ich relikwiom, jako przebóstwionym ciałom świętych oraz przedstawiającym ich ikonom.

W jakie dni poszczą staroobrzędowcy?

Ciało musi być kształtowane i utrzymywane w dyscyplinie tak samo jak dusza. Stąd staroobrzędowy kalendarz liturgiczny zapełniony jest dłuższymi lub krótszymi okresami postu, występującymi zwłaszcza przed dużymi świętami.

W ciągu roku liturgicznego pojawiają cztery główne okresy długiego postu:

– Post Filipowy (przed świętem Bożego Narodzenia) – trwa czterdzieści dni, od 15 listopada do 24 grudnia wg kalendarza juliańskiego (28.11.-06.01. wg kalendarza gregoriańskiego).
– Wielki Post – rozpoczyna się siedem tygodni przed świętem Paschy.
– Post Apostołów Piotra i Pawła – rozpoczyna się w poniedziałek, osiem dni po święcie Pięćdziesiątnicy, a kończy się 29 czerwca (12.07.); w zależności od daty świętowania Paschy, czas jego trwania waha się od jednego do sześciu tygodni.
– Post Uspieński (przed świętem Zaśnięcia Bogorodzicy) – trwa dwa tygodnie, od 1 do 14 sierpnia (14.08.-28.08.).

Oprócz tych czterech głównych okresów dniami postnymi są wszystkie środy (zdradzenia Chrystusa przez Judasza) i piątki (dzień męki i śmierci Chrystusa na Krzyżu), a w niektórych monasterach również poniedziałki, z wyjątkiem okresu pomiędzy Bożym Narodzeniem a Chrztem Pańskim, tygodni: Paschalnego i po święcie Pięćdziesiątnicy.

Dniami postu są również święta Podwyższenia Krzyża Świętego – 14 września (27.09. wg kalendarza gregoriańskiego), Ścięcia głowy św. Jana Chrzciciela – 29 sierpnia (11.09.) oraz wigilia przed Chrztem Pańskim – 5 stycznia (18.01.)

Wszystkie posty jednodniowe są postami ścisłymi (bez mięsa, ryby i nabiału), z wyjątkiem:
– jeżeli święto Bożego Narodzenia i Chrztu Pańskiego przypada na środę lub piątek to post w tych dniach nie obowiązuje;
– jeżeli święto Spotkania Pańskiego (2 lutego / 15.02. wg kalendarza gregoriańskiego), Przemienienia Pańskiego (6 sierpnia / 19.08.), Zaśnięcia Bogorodzicy (15 sierpnia / 28.08.), Narodzenia Bogorodzicy (8 września / 21.09.), Opieki Bogorodzicy (Pokrowa) (1 października / 14.10.), Wprowadzenia Bogorodzicy do Świątyni (21 listopada / 04.12.), Narodziny św. Jana Chrzciciela (24 czerwca / 07.07), świętych apostołów Piotra i Pawła (29 czerwca / 12.07.) i Jana Teologa (8 maja / 21.05.) przypadają na środę bądź piątek, wówczas dozwolone jest spożywanie ryb;
– w okresie od Paschy do Pięćdziesiątnicy (tj. 50 dni po święcie Zmartwychwstania) w środy i w piątki również można spożywać ryby.

Dlaczego mężczyźni powinni nosić brody?

Mężczyźni powinni nosić brody, najlepiej niestrzyżone (brodę nosił Chrystus i z tego przykładu powinni korzystać wierni).

Ponadto w Biblii, w księdze Kapłaństwa napisane jest:
„Nie będziecie uprawiać wróżbiarstwa. Nie będziecie uprawiać czarów. Nie będziecie obcinać w kółko włosów na głowie. Nie będziecie golić brody waszej. Nie będziecie nacinać ciała na znak żałoby po zmarłym. Nie będziecie się tatuować. Ja jestem Pan! ” (Kpł. 19)

Staroobrzędowcy, starowierzy, staroprawosławni, prawosławni – dlaczego na tyle sposobów można nazwać to wyznanie?

Staroobrzędowcy – zachowują stary, niezmieniony od wieków obrządek chrześcijański.
Starowierzy – zachowują starą, nieskażoną wiarę chrześcijańską.
Staroprawosławni – nazwę Prawosławni przypisali sobie po reformie wyznawcy oficjalnego Kościoła Prawosławnego. By odróżnić się od tego Kościoła staroobrzędowcy zwani są Staroprawosławnymi, zachowującymi starą prawosławną wiarę.
Prawosławni – staroobrzędowcy to ci, którzy wyznają niezreformowane Prawosławie.

W jakich innych krajach żyją staroobrzędowcy?

Uciekając przed prześladowani staroobrzędowcy szukali miejsca spokoju w różnych zakątkach świata: Rumunia, Bułgaria, USA, Kanada, Hiszpania, Niemcy, Polska, Węgry, Rosja, Łotwa, Ukraina, Litwa, Białoruś, Estonia, Chiny, Japonia, Armenia, Gruzja, Australia, Nowa Zelandia.

http://staroprawoslawie.pl