Obrazy otaczają nas od urodzenia. Są jednym z najważniejszych źródeł informacji o świecie wokół nas. Przez wieki zostały opracowane, różne formy kontroli oparte na perswazji. Główną techniką były systemy retoryczne, oparte na logicznym systemie (binarnym) i formacjach językowych. Takie techniki wymagały tzw haczyka zawartego w pytaniach, kierując odpowiedź ofiary do zaplanowanej konkluzji. Jednak prawdziwy człowiek nie jest przyzwyczajony do myślenia w sposób binarny, chyba że zostanie tego nauczony. Dlatego kolejną formą kontroli umysłów, stały się formy sztucznych języków takich jak angielski (stworzony i rozwinięty, z prymitywnego języka w czasach elżbietańskich, przez instytucje literackie lorda Francisa Bacona).
Jednak przez wieki systemy te bez wyraźnego elementu siłowego (armia, policja etc.) były niezbyt skuteczne. Wraz z pojawieniem się nowoczesnych technik propagandy i psychologii, procesy manipulacji nabrały nowego charakteru. Pojawienie się telewizji sprawiło, że techniki manipulacji mogą być przeprowadzone indywidualnie w każdym domu, tworząc w szybki sposób zunifikowaną świadomość w społeczeństwie. Na zachodzie, w tzw wolnym świecie państwa nie mogły narzucać obywatelom opinii, ponieważ było to zawsze kojarzone z totalitaryzmem, dlatego kontrola społeczeństwa odbywa się tam poprzez media w przeciwieństwie do systemu socjalistycznego gdzie preferowano rozwiązania siłowe.
Techniki kontroli i manipulacji poprzez media, rozwijają się głównie w świecie zachodnim przynajmniej od 70 lat. Warto przyjrzeć się co do nas przyszło w latach 1990., aby zrozumieć jak dziś nasza percepcja, zachowania, etyka, jest zmieniana, nasz smak formowany przez ludzi za kurtyną.
W 1928 roku Edward L. Bernays, twórca współczesnego systemu propagandy w książce pt. “Propaganda” napisał:
“Świadome i inteligentne manipulowanie masowymi nawykami i opiniami mas, jest ważnym elementem demokratycznego społeczeństwa. Ci, którzy manipulują tym niewidocznym, społecznym mechanizmem, stanowią niewidzialny rząd, który jest prawdziwą siłą rządzącą w naszym kraju [USA]. Jesteśmy rządzeni, nasze umysły kształtowane, nasze gusta formowane, nasze idee sugerowane, w dużej mierze przez ludzi o których nikt nigdy nie słyszał. Jest to logiczny efekt tego, w jaki sposób społeczeństwa demokratyczne są zorganizowane. Olbrzymia liczba ludzi musi współpracować w ten sposób, jeśli chcą żyć razem jako sprawnie funkcjonujące społeczeństwo.” (str. 9)
“H.G. Wells wyczuwa ogromny potencjał tych wynalazków, kiedy pisze w „New York Times: Nowoczesne środki komunikacji, potęga jaką daje druk, telefon, bezprzewodowe formy komunikacji i tak dalej, szybko wprowadzane dyrektywy strategiczne lub koncepcje techniczne rozdysponowywane do wielu współpracujących ośrodków, uzyskanie szybkiej odpowiedzi i prowadzenie efektywnej dyskusji otworzyło nowy świat dla politycznych procesów. Pomysły i zwroty mogą obecnie otrzymywać większą skuteczność niż jakakolwiek osobowość i mogą być mocniejsze od jakiegokolwiek partykularnego interesu.” (str. 12)
”Organizacja chaosu: rządzą nami poprzez właściwości naturalnego przywództwa, zdolności do dostarczania niezbędnych idei i ich kluczową pozycję w strukturze społecznej. Niezależnie od postawy jaką decydujemy się obrać, pozostaje faktem, że w niemal każdej czynności naszego codziennego życia, zarówno w sferze politycznej lub gospodarczej, w naszych społecznych zachowaniach lub naszym myśleniu etycznym, jesteśmy zdominowani przez stosunkowo niewielką liczbę osób. Drobny ułamek naszego 120 milionowego społeczeństwa, rozumie procesy psychologiczne i społeczne wzorce mas. To oni pociągają za sznurki, które kontrolują opinie publiczną, i potrafią wykorzystać stare procesy społeczne i stworzyć nowe sposoby wiązania i kierowania światem.” (str. 9)
”Propaganda nigdy nie umrze. Inteligentny człowiek musi zrozumieć, że propaganda jest nowoczesnym instrumentem, poprzez który mogą osiągnąć efektywne cele i przyczynić się do zaprowadzenia porządku nad chaosem”. (str. 159. To co E. Bernays ma na myśli mówiąc “chaos”, odpowiada społeczeństwu. Ludzie postrzegani są przez elity jako “chaos”. “Porządek nad chaosem” lub “Porządek z chaosu” oznacza wprowadzenie człowieka/społeczeństwa w stan ubezwłasnowolnienia.)
Kultura jest sposobem postrzegania świata, sposobem wykluczającym inne perspektywy. Jest sumą nieświadomych spostrzeżeń, niezwerbalizowanych, milczących umów społecznych. Stale potwierdzamy naszą postrzeganą rzeczywistość przez pytanie innych (czasem tak zwanych ekspertów), czy nasze poglądy są uzasadnione. Czy widzą to, co my widzimy? Jeśli nasze indywidualne postrzeganie jest potwierdzone, zwykle akceptujemy je. Jeśli spotyka się z negacją, najczęściej odwołujemy się do „ekspertów”, „autorytetów”, czy konsensusu grupowego.
Przeciętny człowiek w naszej kulturze postrzega ponad sto reklam dziennie, z różnych mediów. Niektóre lub wszystkie te informacje są zapisywane w osobistym systemie percepcyjnym. Jednak niewiele osób ma świadomość tego faktu, nie wspominając o procesach nieświadomych. W systemach sprzedaży, bitwy toczone są niemal w całości na poziomie nieświadomości. „Aby być skuteczną, propaganda musi nieustannie spinać wszystkie myśli i decyzje. Musi oddziaływać na poziomie nieświadomości. Krytyczna ocena znika całkowicie. Reakcje neurotyczne stają się identyczne z tymi poddanymi propagandzie” – pisał Jacques Ellul w książce pt. ”Propaganda”.
NIEŚWIADOMOŚĆ
Jednym z głównych osiągnięć Zygmunta Freuda były jego wczesne badania nad granicami świadomego zachowania człowieka. Zostały one opracowane i rozszerzone przez wielu współczesnych badaczy zjawisk psychologicznych. W celu uniknięcia niepokoju, budujemy obronne mechanizmy percepcji, albo ograniczamy lub zakłócamy nasze własne postrzeganie rzeczywistości. Percepcyjne systemy obronne obejmują represje, izolacje, regresje, tworzenie fantazji, sublimacje, zaprzeczanie, projekcje i introjekcje; prawdopodobnie wszystkie opisują różne aspekty tego samego mechanizmu. Te obronne reakcje usuwają z pamięci przykre doświadczenia, zapobiegają niepokojącym, świadomym wspomnieniom, hamują korelowanie pewnych emocji do doświadczeń, lub zmieniają postrzeganie popędu, dążeń, lub fantazji, przekształcając bodziec popędowy, który daje poczucie winy na łatwiejszą do zaakceptowania formę. (Lidz, 1968, str. 256).
“”Natura rzeczy” w społeczeństwie została tak zdefiniowana, aby uzasadnić represje, a nawet supresje jako perfekcyjnie racjonalną. Nie pozostawia czasu ani miejsca na dyskusję, która mogłaby wytworzyć destruktywne rozwiązania alternatywne” – napisał Herbert Marcuse w książce “One Dimensional Man”.
Tak więc jeśli synkretyczna forma iluzji, reklamy, obrazu etc. jest naładowana tabu lub silnymi emocjonalnie treściami- jak pisał Freud- będzie tłumiona i postrzegana tylko na poziomie podprogowym. Percepcyjny system represji będzie wypierał np przerażające obrazy lub nieetyczne skojarzenia z oglądanej reklamy, do podświadomości. Techniki stosowane w reklamie, filmie, sztuce mogą w ten sposób zapisać informacje w systemach pamięci człowieka na całe jego życie, wywołując nawet formy impulsowych zachowań konsumenckich. Tak więc najbardziej skutecznymi elementami w propagandzie/reklamie będą treści odnoszące się do życia, śmierci czy seksu.
Teraz znając technikę możemy pójść o krok dalej, zadając sobie pytanie czy mózg postrzega obrazy do góry nogami i w różnych sprzecznych perspektywach? W transie hipnotycznym, wiele osób dość płynnie czyta materiał tekstowy przedstawiony do góry nogami, a nawet w lustrzanym odbiciu, co jest niemożliwe dla większości ludzi na jawie. Na poziomie nieświadomym mózg wydaje się być w stanie dostrzec pewne rodzaje zniekształconych informacji. To odkrycie otworzyło ogromne nowe obszary potencjalnych manipulacji. Badanie Dixona dotyczące tych procesów zostało potwierdzone przez niezliczone późniejsze doświadczenia. W innym badaniu (Fuhrer i Eriksen, 1960) materiał słowny został przedstawiony, z podobnym skutkiem do góry nogami i wstecz. Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, wielu ludzi w transie hipnotycznym może płynnie czytać tekst do góry nogami i w lustrzanym odbiciu, co sugeruje, że nieświadoma, część mózgu może odbierać informacje mimo pozornie niezrozumiałych zakłóceń.
Tachistoskop dużych prędkości, jest projektorem z migawką działającą pomiędzy 3000 do 10000 klatek na sekundę. Obrazy wyświetlone przez ten projektor są niewidoczne na poziomie świadomości, ale są postrzegane na poziomie nieświadomości. Wiele badań laboratoryjnych wykorzystujących ten projektor wykazało, że wyświetlone stymulujące obrazy mogą wpływać lub zmieniać to, co świadomie dostrzegamy. W typowym badaniu (Klein i Holt, 1960), badanych proszono aby narysowali postacie ludzkie na bazie seksualnie dwuznacznych opisów. Zanim osoby badane zaczęły rysować obrazki, zdjęcia męskich i żeńskich genitaliów zostały im przedstawione przez Tachistoskop. Rysunki badanych miały charakterystyki bardziej męskie, gdy wyświetlano męskie genitalia i bardziej kobiece gdy wyświetlano narządy kobiet. W innym często powtarzanym badaniu (Smith, Spence. Klein, 1959), badanym wyświetlano tachistoskopem słowa, zanim pokazano im zdjęcia twarzy człowieka. Opisy twarzy były znacznie bardziej przyjemne, gdy wyświetlonym stymulantem było słowo “szczęśliwy”, w porównaniu z testem, gdy wyświetlano słowo “zły”. Kolejne badania przeprowadzono na grupie która miała się uczyć materiału na pamięć. Jednej grupie wyświetlono z projektora na ścianie genitalia na kilka procent widoczności ze stałą ekspozycją. Grupa bez wyświetlonych obrazów, miała wyraźnie lepsze wyniki w odtwarzaniu zapamiętanego materiału.
Badań tego typu były setki, dając jednoznacznie do zrozumienia naukowcom, reklamodawcom, elitom, władzom, że człowiek może być w ten sposób manipulowany. Teraz możemy zastanowić się jakie treści muszą się znaleźć aby silnie oddziaływać na naszą nieświadomą percepcję. Słowne substymulanty w przemyśle reklamowym nie są tak naprawdę wyraźną formą komunikacji. Stwierdzono w reklamach dziewięć słów, które funkcjonują jako stymulanty: sex (najczęściej wykorzystywane), kurwa, cipy, cipki, kutas, penis, śmierć, umrzyj, zabij. Niewątpliwie nieświadomy system dostrzega również inne słowa, ale te dziewięć najczęściej występuje jako wzmocnienie narzędzi sztuki reklamowej. Znaleziono również próby użycia post hipnotycznych poleceń typu “kup to”, “zdobądź to”. Teoretycznie powinny one działać, ale tutaj ryzyko odkrycia przez odbiorcę staje się większe. Podobno substymulant nie wpływa na zachowanie, jeśli jest odbierany świadomie tzn zostanie dostrzeżony. Podprogowe obrazy zwierząt osadzone w wodospadach, rzekach, jeziorach i wzgórzach zwykle znajdują się w reklamie produktów higieny kobiecej, ale rzadko można je znaleźć w reklamach adresowanych do mężczyzn. Jeśli chodzi o substymulanty w obrazie, to będą to przede wszystkim perwersje seksualne, dewiacje, organy płciowe itd. oraz obrazy związane ze śmiercią, kastracją, destrukcją itp. To jest jedynie ułamek procenta technik manipulacji.
MEDIA
Badania nad działaniem TV wykazały, że oglądanie telewizji ma istotny wpływ nie tylko na szybką asymilację treści, ale również procesy chemiczne w mózgu. Fakt, że telewizja nie pozwala na aktywnie lub krytycznie uczestnictwo w jej oglądaniu, był już pewny w latach 1960. Herbert Krugman przeprowadził eksperyment, który wstrząsnął światem reklamy i polityki, na zawsze zmieniając sposób, w jaki medium telewizyjne zostanie wykorzystane. Wyniki eksperymentu wciąż mają swoje reperkusje. W listopadzie 1969 Herbert Krugman, który później został kierownikiem badania opinii publicznej w General Electric, postanowił odkryć, co dzieje się z fizjologią mózgu podczas oglądania telewizji. Eksperymenty przeprowadził na 20 letniej sekretarce, przyklejając jej jedną elektrodę do tyłu głowy. Przewód z tej elektrody podłączony był do poligrafu Grass Model 7, który z kolei połączono do komputera 7600 Honeywell oraz komputera CAT 400B. Po włączeniu telewizora, Krugman zaczął monitorowanie fal mózgowych. To co odkrył poprzez wielokrotne próby był to fakt, iż w ciągu trzydziestu sekund, mózg przełącza się z głównie fal beta, wskazujących na aktywny, czujny i świadomy tryb pracy mózgu, na fale alfa, wskazujących na fazę snu REM, relaksu, lub przebudzenia ze snu: tj, stan bezcelowej fantazji i marzeń poniżej progu świadomości. Gdy obiekt badań zaczął czytać gazetę, niemalże od razu pojawiły się fale Beta, oznaczające wyjście mózgu z fazy snu na jawie. Dalsze badania wykazały, że lewa półkula mózgu, która przetwarza informacje w sposób logiczny i analityczny, wyłącza się w czasie, gdy osoba ogląda telewizję. To wyłączenie umożliwia prawej półkuli mózgu, która przetwarza informacje emocjonalnie i bezkrytycznie, na nieograniczone działanie.
Tak więc telewizja jako medium hipnotyczne w połączeniu z technikami manipulacji psyche daje nam potężne narzędzie manipulacji. W ten sposób obecnie większość społeczeństwa, nieświadomie, średnio 4 godziny dziennie ma prany mózg.
Na koniec należy sobie zadać pytanie dlaczego nikt nie informuje opinii publicznej o tych zagrożeniach? Otóż większość ludzi nie zdaje sobie sprawy z istnienia podprogowych zjawisk oraz działania telewizji na ich umysł, ponieważ pewne osoby, instytucje społeczne, nasze media, które mogły by nas uświadomić mają swój interes w utrzymywaniu obecnego stanu rzeczy. Chcą mieć tępe, ograniczone, zblazowane, a przede wszystkim zahipnotyzowane społeczeństwo, które chłonie wszystko bezkrytycznie z szerokim uśmiechem na twarzy.
Źródło
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz