Jak poznać, że w mózgu rozwija się demencja? Neurolog o pierwszym widocznym sygnale.
Demencja wywraca życie do góry nogami i zmienia je na zawsze. Gdy patologiczne procesy się uruchomią, zaczynasz inaczej czuć, mówić, postępować. To znak, że mózg zaczyna się rozpadać.
Niestety, zanim destrukcyjne przemiany dadzą objawy, może minąć nawet 10 lat. — Są nieuchwytne, nie da się ich przewidzieć ani im zapobiec — przyznaje neurolog dr Olga Milczarek. Jak wobec tego poznać, że w mózgu rozwija się otępienie?
— Zawsze przypominam o pierwszym widocznym sygnale — mówi Medonetowi specjalistka. Często wcale nie jest łatwo go dostrzec, a wielu może zaskoczyć. — Studentom często podaję przykład księdza, który w trakcie kazania zaczął się dziwnie zachowywać.
Często pierwszy objaw możliwych zmian demencyjnych w mózgu związany jest z gotowaniem. | HMVart / Getty Images
- Demencja to grupa objawów, które związane są z pogarszaniem się działania mózgu
- Jeżeli zaczynają się problemy z wykonywaniem rzeczy, które mamy wyuczone, które dotąd robiliśmy niemal automatycznie, to znaczy, że mózg prawdopodobnie zaczyna się rozpadać
- Neurolog: wbrew pozorom wcale nie jest łatwo te zmiany wychwycić. Sami pacjenci często nie zwracają na nie uwagi. Bliskim na początku również ciężko je dostrzec
- Pierwszym sygnałem demencji mogą też być irracjonalne zachowania. Neurolog: studentom często podaję przykład księdza, który w trakcie kazania nagle zaczął przeklinać — jest to historia prawdziwa
Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Onet
W demencji toksyczne białka zabudowują mózg
W demencji mózg kurczy się i zanika — dosłownie się rozpada. Dzieje się tak, na skutek uszkodzeń i w końcu śmierci komórek w różnych obszarach mózgu. Otępienie może rozwinąć się na skutek wielu chorób (najczęstszym winowajcą jest alzheimer), ale wszystkie mają wspólny mianownik: nadmierne gromadzenie się toksycznych białek w mózgu. W końcu dochodzi do tego, że zajmują one miejsce komórek nerwowych. — Obszar ten staje się ziarnisty, gąbczasty, działa coraz słabiej i w końcu zanika — mówi Medonetowi neurolog dr Olga Milczarek.
Niestety nie ma pewnego sposobu, by zapobiec otępieniu, nie ma też na nie lekarstwa. Jeszcze gorzej, że destrukcyjne zmiany w mózgu zaczynają się nawet 10 lat przed jakimikolwiek objawami.
— Są nieuchwytne, bo zachodzą na poziomie mikroskopowym i nie da się ich przewidzieć — mówi specjalistka. To nie zmienia faktu, że wczesne wykrycie tych patologii i fachowe zajęcie się nimi, może uchronić mózg przed możliwą degradacją. Jak to jednak zrobić? — Zawsze przypominam o pierwszym widocznym sygnale, który ostrzega, że zaczyna rozwijać się demencja — podkreśla dr Milczarek.
Jak poznać, że w mózgu uruchomiła się demencja? Pierwszy znak i cztery alarmujące sytuacje
ygnał, o którym mówi lekarka to zmiany w naszej codzienności i rutynie. Jeżeli zaczynają się problemy z wykonywaniem rzeczy, które mamy wyuczone, które dotąd robiliśmy niemal automatycznie, to znaczy, że dzieje się coś niedobrego. Jednym słowem: gdy tracimy powtarzalność, to znaczy, że mózg nie pracuje w sposób prawidłowy, że prawdopodobnie zaczyna się rozpadać.
— Wbrew pozorom wcale nie jest łatwo te zmiany wychwycić. Sami pacjenci często nie zwracają na nie uwagi. Bliskim na początku również ciężko je dostrzec — zauważa ekspertka. Tymczasem pierwszym objawem, który świadczy, że w mózgu może rozwijać się demencja są następujące sytuacje (najczęściej podaje się przykłady związane z gotowaniem):
- Od lat na śniadanie szykujemy sobie jajecznicę albo jajko na miękko i nagle nie wiemy, jak te jajka usmażyć albo ugotować.
- Mama, która do tej pory była mistrzem w robieniu pierogów, teraz ma problem, by je ulepić.
- Jeździmy do pracy tą samą trasą i pewnego dnia nie jesteśmy w stanie dojechać z pracy do domu, bo zapomnieliśmy drogi.
- Ktoś przez całe życie jest nauczycielem matematyki i nagle nie wie, jak ma jej uczyć.
Tak otępienia zmienia człowieka. Historia prawdziwa
Utrata powtarzalności dotyczy również osobowości — gdy ruszają zmiany otępienne, zmienia się też charakter człowieka, jego zachowanie, przyzwyczajenia. — Oczywiście nie jest tak, że kiedy nasz tata nagle zainteresuje się tenisem i chce w niego grać, możemy podejrzewać u niego demencję — zastrzega neurolog. — Pewne rzeczy mogą się w naszym życiu zmieniać i to jest normalne. Jeśli jednak zmienia się dotychczasowe funkcjonowanie człowieka, to jest powód do niepokoju — wyjaśnia dr Milczarek i podaje przykład.
— Załóżmy, że nasza mama była osobą dynamiczną, ruchliwą, raz w tygodniu obowiązkowo chodziła na saunę. Nagle to wszystko się zmienia — nie ma ochoty ani wychodzić, ani nie wie, po co ma na tą saunę iść. U niej to jest bardzo dziwne zachowanie. I właśnie nietypowe dla danej osoby działania, wyraźna zmiana silnych dotąd przyzwyczajeń powinny zwrócić naszą uwagę.
Podobnie jest, jeśli pojawiają się irracjonalne zachowania. — Studentom często podaję przykład księdza, który w trakcie kazania nagle zaczął przeklinać (dwa razy powiedział k***a) — jest to historia prawdziwa. Wiadomo, że wszystkich zdziwiło, że ksiądz, który nigdy nie przeklinał, nagle zaczął się dziwnie zachowywać. To nie było normalne, standardowe zachowanie — a w takiej sytuacji konieczna jest konsultacja z neurologiem.
Demencję mogą „imitować” inne choroby i niedobory
Wspólnym mianownikiem tych wszystkich zmian są szlaki pamięci, najczęściej pamięci trwałej, gdy zanikają, tracimy dotychczasowe dobrze wyuczone umiejętności. Są one zlokalizowane w hipokampach (w mózgu mamy dwa hipokampy, po jednym w każdym z płatów skroniowych — przeczytaj, za co jeszcze odpowiadają nasze hipokampy). Neurolog zauważa, że w procesach otępiennych pierwsze zmiany pojawiają się często właśnie tutaj. Nie jest to jednak regułą. — Tak naprawdę destrukcyjne zmiany mogą pojawiać się w różnych rejonach mózgu, w zależności od tego, z jakim typem otępienia mamy do czynienia.
Zasada jest jednak jedna: jeżeli zachowanie danej osoby wykracza poza jej dotychczasowy schemat, poza jej wyuczone standardy, poza jej „normę” — konieczna jest diagnostyka.
Niestety człowiek sam z siebie rzadko zauważa, że się zmienia — bardzo silnie działa tutaj mechanizm wyparcia. Zwykle to otoczenie w końcu dostrzega te sygnały. Praktyka pokazuje, że najczęściej to rodzina przyprowadza pacjenta do lekarza, mówiąc, że stał się „jakiś inny”, sami pacjenci bardzo często temu zaprzeczają i zarzekają się, że są tacy, jak zawsze.
Na koniec ważna uwaga lekarza:
— Zmiany w zachowaniu pacjenta, o których mówimy, nie są 100 proc. dowodem na to, że uruchomiły się zmiany otępienne. Zaburzeniami o charakterze demencji może dać np. guz mózgu i takich pacjentów też miałam (jakie objawy daje guz mózgu i co go powoduje, przeczytasz TUTAJ). Demencję mogą „imitować” też niedobór witamin, w tym witaminy B12 (dowiedz się, jak niedobór witaminy B12 niszczy mózg), choroby tarczycy, zaburzenia psychiczne, nawet borelioza. Spektrum jest ogromne, ale reguła jedna: nigdy nie można tych zmian ignorować.
Dr n. med. Olga Milczarek, neurolog, Adiunkt Kliniki Neurochirurgii Dziecięcej Instytutu Pediatrii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie, aktywny pracownik naukowo-dydaktyczny. Ukończyła specjalizację z neurologii w roku 2013. Staż specjalizacyjny z zakresu neurologii dziecięcej zrealizowała w Klinice Neurologii Dzieci i Młodzieży Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Od wielu lat współpracuje z ośrodkami neurochirurgicznymi w całej Polsce jako neurofizjolog śródoperacyjny. W trakcie zdobywania licencji z zakresu EEG. Autorka i współautorka 36 publikacji w czasopismach o zasięgu krajowym i międzynarodowym z zakresu neurochirurgii, neurologii, neurologii dziecięcej i neuropsychologii. Autorka 45 doniesień zjazdowych z konferencji krajowych i międzynarodowych.ror
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz