Polski kodeks honorowy - Władysław Boziewicz 14 i 15

ROZDZIAŁ XIV.

Wybór broni.
Art. 216.
O ile pokojowe usiłowania sekundantów nie odniosą skutku, natenczas winni oni raz jeszcze
dokładnie ustalić stan faktyczny, zbadać szczegółowo zdolność honorową stron, oraz przystąpić do
wyboru broni.
Art. 217.
Obrażonemu przysługuje zawsze prawo swobodnego wyboru legalnej broni pojedynkowej.
Obrazicielowi nie wolno odrzucić broni tak wybranej.
Uwaga: Wprost nadużyciem należy nazywać grasujący w niektórych okolicach Polski zwyczaj,
uprawniający wyzwanego do wyboru broni. Niesłychany ów usus zakradł się do nas, zdaje się
z niektórych południowo-niemieckich okolic, gdzie ma bardzo starą tradycj ę. Genezą zaś jego jest
średniowieczne rozporządzenie Fryderyka Barbarosy, przyznające wyzwanemu prawo wyboru
miejsca, czasu, broni i sędziego spotkania.
Jednakowoż już prawo longobardzkie, które pojedynek uznawało za środek dowodowy przed
sądem, prawo oznaczania czasu i miejsca nadaje sędziemu, zaś wyzwanemu wybór broni.
Art. 218.
Honorową bronią są:
1.   szabla;
2.   szpada;
3.   pistolet.
Żadnej innej broni przy pojedynku używać nie wolno.
Art. 219.
Wyjątkowo, o ile obrażonym jest cudzoziemiec, w którego kraju jest inna broń honorowa w użyciu,
ma prawo w razie, jeżeli czynnie został znieważony, żądać pojedynku na broń w jego kraju
używaną i według tamtejszych zasad. Obraziciel od wyboru takiej broni nie może się uchylić.
Art. 220.
Jeżeli przeciwna strona tego, który jako obrażony upoważniony jest do wyboru broni, na broń ozna-
czoną nie chce się zgodzić — wówczas obustronni zastępcy winni ową kwestię sporną przedłożyć
sądowi rozjemczemu do rozstrzygnięcia (sąd do oznaczania broni).
Art. 221.
Sekundantom wolno odrzucić szablę lub szpadę, jeśli rozchodzi się o osobę, która dla swej
ułomności, nie może taką bronią walczyć.
Art. 222.
O ile sekundanci nie są zgodni — podówczas w następuj ących wypadkach oznacza się broń przez
losowanie.
a) jeśli na zwykłą niegrzeczność lub niewłaściwość zareagował obrażony obrazą tak, iż obaj
przeciwnicy czują się obrażonymi, jak w tych wszystkich wypadkach, w których osoba naprzód
obrażona odpowiedziała obrazą cięższą;
b)   jeśli obrażony nie chciał przyjąć usprawiedliwienia i przeproszenia, wyjąwszy iż zniewagę
tworzyło czynne znieważenie, obraza honoru wyzywaj ącego lub obraza czci tegoż familii (w tych
wszystkich wypadkach usprawiedliwienie w ogóle nie jest dopuszczalne);
c)   jeżeli ze względów dyskrecji powód zatargów nie jest znany.
Art. 223.
Nie wolno fachowemu szermierzowi posługiwać się w pojedynku białą bronią, wyjąwszy, iż został
czynnie znieważony albo zniewaga słowna obraża jego honor lub cześć familii.
Art. 224.
O ile obie strony są zawodowymi szermierzami, przepis artykułu poprzedniego nie obowiązuje.
Art. 225.
Jeżeli przeciwnik zawodowego szermierza oświadcza, iż mimo to pragnie walczyć na białą broń,
natenczas jego sekundanci muszą wystarać się o pisemne oświadczenie przyjaciół tej osoby oraz
ludzi biegłych w szermierce, stwierdzające wybitną umiejętność we władaniu szablą u osoby
mającej zawodowego szermierza za przeciwnika.

ROZDZIAŁ XV.

Warunki w pojedynku.
Art. 226.
Warunkami pojedynku nazywamy te wszystkie reguły mające regulować pojedynki, które kodeks
honorowy pozostawia swobodnemu ustaleniu sekundantów.
Art. 227.
Sekundanci obrażonego, o ile przyszło do spisywania warunków pojedynku, mają baczyć, aby
wykorzystane zostały wszystkie uprawnienia, które fakt zniewagi nadał obrażonemu —
a równocześnie wespół z sekundantami obraziciela mają rozstrzygać, jaka część praw w myśl
postanowień kodeksu honorowego ma przypaść obrazicielowi — o ile obie strony w równej mierze
zajścia nie zawiniły (np. obopólna zniewaga, przy czym lżejsza pociągnęła za sobą cięższą).
Art. 228.
Przy spisywaniu warunków nie wolno sekundantom kierującym się fałszywą wielkodusznością
zrzec się części lub wszystkich praw, przysługujących ich klientowi przy pojedynku. Powinni
bowiem pamiętać, iż właśnie ich obowiązkiem jest baczyć, by klient ich mógł korzystać ze
wszystkich praw honorowych temuż przysługujących, ze względu na charakter zajścia, będącego
powodem spotkania.
Art. 229.
Z pośród warunków spotkania winni sekundanci naprzód ustalić, czy pojedynek ma się odbyć do
pierwszej lub drugiej krwi, czy też do zupełnej niezdolności pojedynkowej.
Przy pojedynku na pistolety winni określić, ilokrotnie ma nastąpić wymiana strzałów i inne okolicz-
ności, wyszczególnione w rozdziale o pojedynku na pistolety.
Art. 230.
Przy spisywaniu warunków starcia należy, o ile możności, unikać warunku pierwszej krwi — skoro
tego rodzaju warunek sprowadza pojedynek do rzędu zabawy, w której lekkie zadraśnięcie daje
możność uchodzenia za taniego bohatera.
Nie wolno spisywać w warunkach pojedynku: aż do śmierci jednego z walczących.
Art. 231.
Przy wszystkich zniewagach czynnych, zniewagach honoru wyzywającego, czci jego rodziny lub
kobiety — warunki winny opiewać: do zupełnej niezdolności pojedynkowej.
Art. 232.
Następnie należy w warunkach ustalić, czy dozwolonym jest używanie sztychów.
Jest zasadą, że o ile w warunkach starcia nie postanowiono inaczej, lub kwestii tej nie rozstrzy-
gnięto — sztychy są niedopuszczalne.
Art. 233.
Jeżeli zatem o sztychach nie ma wzmianki w warunkach starcia, prowadzący pojedynek winien
pouczyć walczących o niedopuszczalności używania sztychów.
Niedopuszczenie w pojedynku sztychów pociąga za sobą równocześnie niedopuszczenie obrony
sztychowej — „Stichparade".
Art. 234.
Sekundanci powinni określić dalej rodzaje dopuszczalnych w danym pojedynku bandaży. Bandaże
mogą być następujące:
a)   bandaż szyjny;
b)   axilaris;
c)   puls na przegubie i przedramieniu;
d)   brzuszny.
Art. 235.
Sekundantom nie wolno zgodzić się na inny sposób bandażowania dla jednej, inny dla drugiej
strony. Bandaże muszą być ilościowo i jakościowo u obu stron jednakowe.
Art. 236.
Dopuszczenie bandaży stanowi zawsze złagodzenie warunków starcia. Wyjątek stanowi
bandażowanie pulsu na przegubie i przedramieniu, które jest ważnym obostrzeniem warunków.
Art. 237.
Zamiast bandażowania przedramienia i pulsu na przegubie dozwolonym jest użycie rękawicy
fechtunkowej.
Zawsze wolno stronom używać glace-rękawiczki.
Art. 238.
Ponieważ do pojedynku przynosi każda ze stron jedną parę broni, właściwej do odbyć się mającego
starcia, przeto sekundanci przy spisywaniu warunków muszą orzec, czyją bronią walka będzie
toczoną, ewentualnie wybór tejże pozostawić losowaniu.
Art. 239.
O ile jedna ze stron używa lewej ręki przy szermierce i lewą ręką ma zamiar posługiwać się w star-
ciu, natenczas należy fakt ów we warunkach wyszczególnić oraz zgodę na to przeciwnych
sekundantów.
Art. 240.
Równocześnie obowiązani są sekundanci do imiennego oznaczania wśród warunków osoby,
mającej pojedynek prowadzić.
Art. 241.
Wreszcie w warunkach starcia oznaczyć należy czas i miejsce spotkania — przy czym w zasadzie
pojedynek winien się odbyć nie wcześniej jak w 12 godzin, a nie później jak 48 godzin, licząc od
chwili spisania warunków pojedynku.
Art. 242.
Pojedynek, bezpośrednio po obrazie odbyć się mający jest niedozwolony.
Art. 243.
Pomiędzy warunkami umieścić należy również ważne rozstrzygnięcie: czy lekarze przy orzekaniu
niezdolności stron do walki, niezdolności spowodowanej zranieniem — mają w tej kwestii głos
decydujący czy doradczy.
Art. 244.
O ile warunki pojedynku opiewają, do niezdolności pojedynkowej jednej ze stron, natenczas
warunki pojedynku muszą rozstrzygać kwestię, czy jeden z walczących raniony w rękę, uprawniony
jest do dalszego walczenia drugą ręką.
Art. 245.
W warunkach starcia należy również oznaczyć, co jaki czas dopuszczalne są pauzy w starciu i jak
długie. Pauzy mogą trwać od l—10 minut.