Inwazja motywacji konsumpcyjnych w kontekście integracji europejskiej

Inwazja motywacji konsumpcyjnych w kontekście integracji europejskiej

Źródło: newbielink:http://www.autonom.edu.pl/publikacje/wegrzyn_maciej/inwazja_motywacji_konsumpcyjnych_w_kontekscie_integracji_europejskiej.doc [nonactive]

Maciej Węgrzyn 

Inwazja motywacji konsumpcyjnych w kontekście integracji europejskiej

W artykule podano cybernetyczne aspekty powstawania i rozpowszechniania się norm w tym norm konsumpcyjnych w oparciu o cybernetyczna teorie charakteru M. Mazura  i cybernetykę społeczną J. Kosseckiego . Na wstępie podano  założenia teorii podejmowania decyzji wg M. Mazura, podstawy teorii motywacji i jej miejsce w podejmowaniu decyzji, następnie  predylekcje powstawania norm według poglądów autora, miejsce norm konsumpcyjnych w systemie norm społecznych oraz uwarunkowanie cywilizacyjne i wskazówki wychowawcze niezbędne dla prawidłowego kształtowania norm społecznych  .

1. Proces podejmowania decyzji wg M. Mazura

Według teorii M.Mazura  skutecznym sposobem na rozwiązywanie problemów jest zastosowanie metody generalizacji i wprowadzenie do rozważań tworów teoretycznych, modelujących rzeczywistość .
Takim tworem modelującym zachowania się organizmów żywych /w tym i człowieka / jest system autonomiczny. Jego budowę i oznaczenia podsystemów oraz oddziaływań sterowniczych pokazano na rysunku poniżej, z uwzględnienie wszystkich podsystemów i ich oddziaływań.

rys.1



Proces podejmowania decyzji w systemie autonomicznym a do tej klasy systemów należą ludzie polega na doprowadzeniu do przekroczenia progu czułości potencjału decyzyjnego w podsystemie korelator , służącym do przechowywania i przetwarzania informacji./rys2/



Jak widać w procesie podejmowania decyzji aż dwa razy występują wyobrażenia – wyobrażenia o sytuacji i wyobrażenia o decyzjach będące zmiennym parametrem sterowniczym. Ich zmiana zachodzi po każdym  procesie podejmowania decyzji.
Wyobrażenia są indywidualne i zapisane w korelatorze każdego systemu autonomicznego .
Diagram podejmowania jednostkowej decyzji podaje rysunek poniżej wg M.Mazura .

Rys 3.



Bodziec S powoduje powstanie wrażenia bodźca i powstanie potencjału receptorowego Vr, w zależności od przewodności dróg korelacyjnych G / dających pamięć bierną / i aktualnego rozpływu mocy korelacyjnej K / dającego pamięć czynną / oraz potencjału homeostatycznego powstanie wyobrażenie o sytuacji dające potencjał efektorowy Ve i potencjał perturbacyjny Vp. Jednocześnie potencjał homeostatyczny daje rozpływ mocy w kierunku potencjały perturbacyjnego uruchamiając świadomość.
Jeżeli potencjał efektorowy przekracza granice czułości efektora powstaje decyzja odruchowa.

Jednocześnie potencjał perturbacyjny daje emocje skierowana do homeostatu, który zamienia ję na refleksję dającą nowy potencjał homeostatyczny Vh i wyobrażenie o decyzji.
Zmiana mocy korelacyjnej powoduje podwyższenie potencjału efektorowego i decyzję.
Każda decyzja powoduje zmiany w pamięci czynnej / przez zmianę rozpływu mocy korelacyjnej/ i zmianę pamięci biernej/ przez zmianę przewodności dróg korelacyjnych w korelatorze. Zmiany te są indywidualne dla każdego systemu autonomicznego.
Powoduje to trudności w sterowaniu grupami ludzi .
Aby te trudności zredukować wprowadza się kształcenie i wychowywanie młodzieży mające na celu ujednolicenia wyobrażeń o sytuacji i wyobrażeń o decyzjach

2. Normy spoleczne

J. Kossecki podaje ,.że zbiory wyobrażeń szczególnego typu – parainformacje wg Mazura   są postawa powstawania motywacji będących uogólnieniem różnych wyobrażeń.
W zależności od zawartości informacji bądź energomaterii w zbiorze wyobrażeń Kossecki podaje następujące motywacje :
a. Poznawcze
b. Ideologiczne
c. Etyczne
d. Prawne
e. Ekonomiczne
f. Witalne

Motywacje te są  źródłem  norm , czyli zbioru wyobrażeń o sytuacji i o decyzjach odpowiednich do tej sytuacji. W ujęciu Kosseckiego normy zostały wprowadzone w oparciu o uogólnione obserwacje tegoż autora i nie maja  oparcia we właściwościach systemu autonomicznego, ani tez przełożenia na nie - sa więc metacybernetyczne. Kształtowanie się motywacji Kossecki przypisuje większościowym typom bodźców występujących w środowisku społecznym. Proces przystosowania się ludzi do potrzeb społeczeństwa, polega na wytworzeniu odpowiednich norm zachowania ludzkiego .Normy społeczne  to zależności po między bodźcami działającymi na członków społeczeństwa a odpowiednimi wywołanymi przez nie działaniami  Normy społeczne należą do obszaru informacyjnego sterowania społeczeństwem w sposób pośredni.
Cybernetyczny mechanizm powstawania norm wyjaśnił on opierając się  na założeniu, że w korelatorze następuje powstawanie rejestratorów   bodźców i działań na ich podstawie podjętych, co zwiększa prawdopodobieństwo podjęcia analogicznych działań w przyszłości o ile działania  i ich skutki były zgodne z wyobrażeniami o interesie własnym człowieka. Zbiór tych norm, które w społeczeństwie stanowią. większość na tyle znaczącą, aby spowodować określone skutki sterownicze w wyniku ich częstszego występowania, określił J Kossecki jako normotyp .
Zgadzając się z tezą , że o statystycznej częstości podejmowania określonych działań decyduje rejestrat  wyobrażeń bodźców i decyzji, wprowadzimy do rozważania nie dane pochodzące z obserwacji  rzeczywistości społecznej, ale z założenia, że systemy autonomiczne, z jakich składa się społeczeństwo, rozpatrywane będą jako szczególny typ "mazurianów" /patrz praca J,Ekiela  / zwanych systemami typu "MAZUR"
Wzrost  rejestracyjności w wyniku powtarzania się bodźców został udowodniony przez Mazura 
Warunki równowagi systemu autonomicznego przyjmiemy  jako możliwości pobierania i wydawania informacji i energii. Zakłócenia w możliwości pobierania lub wydawania informacji i energii zakłócają równowagę systemu jako jednostki w w przypadku łączenia systemów w sieci, również całej sieci- np. społeczeństwa . W pojedynczym systemie równowagę przywraca homeostat, w sieciach równowagę przywracają elementy sieci o odpowiedniej do zapotrzebowania charakterystyce działania. Wynika stąd wniosek ,że objawy stałości i trwałości społeczeństwa nie musza być wynikiem homeostazy. Wystarczy odpowiednio dobrać systemy tworzące sieć aby wyrównać zapotrzebowania na określone zachowania się. Społeczeństwo może być wtedy sterowane z zewnątrz bez działania homeostatu społecznego

3. Predylekcje powstawnia norm społecznych

Ponieważ w systemie autonomicznym receptory, alimentator i efektor leżą na granicy otoczenia i systemu autonomicznego zaś nie można ściśle określić , gdzie tak granica przebiega, można zmodyfikować model sytemu podjąć ,że posiada on wejścia i wyjścia informacyjne i energetyczne.

Koncepcję tego modelu nazwałem MAZUR- Modyfikacyjny Automat Z Uogólnionymi Reakcjami.
Zarówno wejścia jak i wyjścia maja określona większa lub mniejsza czułość, Jeżeli rozkład bodźców w otoczeniu jest przypadkowy, o ilości dochodzących bodźców decyduje czułość wejścia- im większa czułość ,tym więcej bodźców jest zauważonych.
Do rozważań przyjmiemy uogólniony system sterowniczy typu „ MAZUR", posiadający co najmniej dwie pary wejść i wyjść:   

Wejścia
:”I”- informacyjne - pobierające informację z otoczenia
 „S” - energetyczne - pobierające zasilanie z otoczenia
Wyjścia:
„O” informacyjne - wydające informacje sterownicze do efektora- informacje optymalizujące
  „R”- energetyczne wydatkujące energię  sterowniczą do efektora

Przyjmujemy, że zarówno receptory, pobierające informację, jak i alimentatory , pobierające zasilanie, można scalić, jako układy połączone szeregowo z układami zwanymi odpowiednio  Korelatorem w systemie autonomicznym  i  Akumulatorem w systemie autonomicznym.
Przyjmijmy też ,że układ zwany Efektorem - znajduje się w otoczeniu i jest zasilany energią sterowniczą z systemu "Mazur" oraz informacjami sterowniczymi, powodującymi odpowiednio do działania systemu "MAZUR" działanie efektora .
Część mocy , jaką dysponuje system Mazur jest zużywana na potrzeby własne systemu i zaznaczona jak Pstr / moc strat/
Przyjmijmy, że niski próg czułości wejścia sprzyja powstawaniu rozpływów informacji i energii w określony w danym przypadku sposób. To samo dotyczy wyjścia- im większa czułość , tym więcej bodźców jest wysyłanych.Skojarzenia wejść i wyjść dają predylekcje do powstawania wyobrażeń , motywacji i w konsekwencji norm społecznych.Zgodnie z teoria Mazura częste pojawianie się bodźców / związane z czułością wejścia / powoduje wzrost przewodności dróg korelacjyjnych i zapamiętywanie określonych sytuacji.Częste decyzje dają wzrost wyobrażeń o decyzjach określonego rodzaju.

Wniosek
Kształtowanie czułości/ wrażliwosci/ wejścia i wyjścia daje predylekcje do wyrabiania pożądanych norm społecznych.


Ponieważ mamy cztery wyróżnione miejsca w systemie „Mazur" liczba możliwych kombinacji, a zatem i możliwych przypadków rozpływów informacji i energii /czyli norm/ wynosi szesnaście.
 Rozpatrzymy je kolejno i przyrównamy do ustaleń J. Kosseckiego. Jednocześnie wskażemy na pewne konsekwencje sterownicza wynikające z postulatu utrzymania systemu w równowadze energo - informacyjnej w jego otoczeniu. Postulat taki jest w sensie sterowniczym odpowiednikiem wystąpienia zjawiska homeostazy w systemie typu "Mazur",
Nie określamy, dlaczego czułość wejść lub wyjść miałaby być niższa lub wyższa, ani też jak taką. czułość mierzyć, Przyjmujemy, że  rozkład częstotliwości bodźców jest taki, ze niższy próg czułości pozwala na zarejestrowanie większej liczby bodźców /np.  przy rozkładzie liniowym/.
Jest to istotne o tyle, że liczba bodźców rejestrowanych może zależeć od rozkładu częstotliwości bodźców i od rozkładu energetycznej częstotliwości bodźców. Wynika stąd też ,że  zmiana rozkładu częstotliwości jest niedocenianym prze teoretyków sposobem sterowania społecznego. W artykule nie rozpatrywano koincydencji czasowej bodźców i reakcji , czy pierwszy pojawi się sygnał wejściowy , czy wyjściowy , bowiem wymaga to rozbudowy rozumowania ponad założoną objętość pracy. W następnych pracach takie zależności będą uwzględnione i rozpatrzone jako przypadki bardziej szczegółowe. Poszczególne typy predylekcji przedstawiono poniżej podając ich odnośniki społeczne oraz umocowanie w systemie empirycznym wynikającym wyłącznie z obserwacji.

1. systemy o czterech punktach wyróżnionych " I,S,O,R; ",

Rys.4


.W tym przypadku występuje równowaga  pomiędzy działaniem wejść i wyjść.
 Odpowiada to normom konstytutvwnym wg Kosseckiego  i objawom statyzmu  wg, Mazura, System jest czuły zarówno na bodźce energetyczne jak i informacyjne, oraz odpowiednio wydaje informacje sterownicze i energię sterowniczą. Wytwarza to złudzenie ścisłego związku pomiędzy bodźcem a reakcję i skłania do oczekiwania, że wystarczy dobrać odpowiednie bodźce, aby otrzymać pożądane reakcje, Odchylenia zachowania się systemu od oczekiwań - kładzie się na karb oddziaływania bodźców informacyjnych lub energetycznych niepożądanych /wrogich lub zgubnych/,
Techniki sterownicze dotyczące sterowania informacyjnego zalecają więc izolowanie systemu którym chcemy sterować od tej części otoczenia, która ten nie¬pożądany wpływ wywiera. Ponadto należy zadbać o to, aby system otrzymywał z otoczenia informacje , które są korzystne dla sieci z podpowiedzią ,że są korzystne również dla sytemu.
Ponieważ nie określamy progu czułości w jakichś konkretnych jednostkach, to bardzo trudno odróżnić taki system od systemu, gdzie żaden. punkt nie jest wyróżniony   " -,-,-,-,"   tutaj bowiem decyduje czułość wejść obserwatora porównywana z czułością,  wejść systemu/ co dla obserwatora, będzie silnym bodźcem, dla  systemu  może być niezauważalne/.
Można stwierdzić, że systemy "I,S,O,R" są dobrze zrównoważone, Jedynie przy nazbyt niskim progu czułości wejść i. wyjść, dla równowagi całości "sieci" takich systemów tworzących nadsystem zwany "społeczeństwem", potrzebne jest istnienie systemów
 typu "-,-,-,-", które działają "tonująco" i "uspokajająco" na nazbyt "przeczulone systemy" "I,B,O,R" /pewien indyferentyzm tonujący nerwowe reakcje/. Tak zadziałał król Zygmunt Stary w czasie „wojny kokoszej”, gdy w obozie polskich wojsk wybuchła panika wyjechał na majdan w pełnej zbroi i spokojnie zarządził przegląd chorągwi. Na widok spokojnego wodza wojsko natychmiast się uspokoiło i stanęło w regulaminowym ordynku.

2. systemy o dwu punktach wyróżnionych
2.1. - systemy o niskim progu czułości wejścia i wyjścia informacyjnego „I,-O,_”

Rys.5.


Taki typ systemu odpowiada powstawaniu predylekcji poznawczych
 System jest mało wrażliwy na zmiany w zasileniu , ale szybko rea¬guje na zmiany dotyczące informacji i wydaje dużą ilość informa¬cji do otoczenie  /głód wiedzy , pociąg do nauki i radosna twórczość/,z uwagi na rzucające się w czy elementy twórczości – pozornie egzostatyczny. Tak działają naukowcy. W sieciach musi być uzupełniany systemami zapewniającymi zasilanie i wydawanie energii- nauka bez zasilania obumiera.
2.2. - systemy o niskim progu czułości  wejścia i wyjścia energetycznego" _S_R.; "

Rys. 6


Taki typ systemu odpowiada powstawaniu predylekcji witalnych.
 System jest mało wrażliwy na bodźce informacyjne / "nie da się go przegadać" / i nie wydaje dużej ilości informacji /"małomówny"/, za to szybko reaguje na zmiany w zasilaniu, zmieniając ilość wyda¬wanej energii /np. , daje się przekupić/. Z uwagi na łatwo rozpoznawalny element działalności jakim jest gromadzenie energomaterii – pozornie endostatyczny. Dobrze współpracuje z poprzednim- jest sponsorem nauki i wykorzystuje jej osiągnięcia. Współpraca takich systemów jest ideałem społecznym. Oba te systemy są dość stabilne w stałych warunkach w otoczeniu, ale w działaniu "sieci" i w zmiennych warunkach powinny się uzupełniać , gdyż inaczej system sieci ulegnie zagładzie.
 W przypadku zakłóceń w zasilaniu energią małe szanse maje systemy o wyłącznych motywacjach poznawczych, a z braku aktualnych i wartościowych infor¬macji mogą zginąć systemy o wyłącznych motywacjach witalnych.
Na tym polegał dramat Milona z Krotony, siłacza z V w. p. n, e, który wierzył w siłę swoich mięśni  i chciał rozerwać sosnę bez używania klinów, a że odstraszył sąsiadów swoim gburowatym zachowaniem, to nikt nie pomógł, gdy rozrywana przezeń sosna ścisnęła mu dłonie, /a wilki pożywiły się ciałem 6-cio krotnego zwycięzcy olimpijskiego w zapasach/ .

2.3.-systemy o niskim progu wejścia informacyjnego i wyjścia energetycznego : "I,-,-,R:"

Rys.7



Taki typ systemu odpowiada predylekcjom etycznym
literackim opisem działania takiego sytemu jest fragment arii miecznika ze „Strasznego Dworu” Moniuszki – „Dla ojczyzny macierzystej- na skinienie / bodziec informacyjny/ oddać krew / reakcja energomaterialna/. System reaguje zmianami w wydawaniu energii na zmiany o charakter informacyjnym, Oddziaływanie energetyczne jest podporządkowane zewnętrznym bodźcom. System jest słabo zrównoważony , gdyż grozi mu popadnięcie w niedobory energetyczne - może wydać dużą ilość energii , która nie przyniesie mu wzrostu zasilania/ np. walce o honor/. W sieciach musi być uzupełniany o elementy gromadzące energomaterię / ktoś musi bohatera  uzbroić / i wydające informację/ ktoś musi czyny bohatera opiewać/. Stąd widać nieskuteczność wychowawczą stoicyzmu- według starożytnego etyka Seneki cnota sama w sobie jest nagrodą- tłumaczenie dobre dla statyków, posiadających dobrze działające zasilanie/ a Seneka już według starożytnych był właścicielem tysiąca stołów cyprysowych/, którzy będą opisywani przez historyków.
Ponieważ jednak młodzież jest egzostatyczna, to  brak pochwał za dobre zachowanie ze strony pedagogów/ a statyczni  nauczyciele się tłumaczą- to przecież obowiązek ucznia/ powoduje nieodwracalne przejście do zachowań zwracających uwagę otoczenia na egzostatyczny  system autonomiczny- zaczynają się wygłupy i popisy. Ponadto z rysunku widać ,że nie można w nieskończoność żądać ofiarności , bo z braku zasilania system zginie. Nie sposób wymagać etyki od ludzi głodnych, czego np. prawnicy nie zauważają.
 
2.4. - systemy o niskim progu czułości wejścia energetycznego i wyjścia informacyjnego"-,S,0,-

Rys.8



Taki typ systemu odpowiada powstawaniu predylekcji ekonomicznych.
System reaguje oddziaływaniem informacyjnym na otoczenie przy zauważonych zmianach w zasilaniu, System jest lepiej niż poprzedni zrównoważony energetycznie, ale grozi mu "przegrzanie" wskutek nadmiernej , a nie odprowadzonej do otoczenia, ilości skupionej energii. W przypadku istnienia "sieci" o przewadze jednego z tych elementów , w jej skład powinny wejść jako elementy przywracające równowagę- systemy o drugim rodzaju predylekcji/ np. w imperium babilońskim opartym o motywacje ekonomiczne , powstał ruch religijny o dominującym motywie etycznym - wędrówka Abrahama/.Występowanie dominujących motywacji określonego typu jest być może związane z warunkami naturalnymi - patrz "Geografia Dynamizmu" Adama Lecha zamieszczona na stronie newbielink:http://www.autonom.edu.pl [nonactive]
Dobrze działający system gospodarczy polega na współdziałaniu tych dwu norm: za wydawaną prace/ R/ otrzymujemy znak wartości /O/ , za ten znak będący dla innego sytemu informacją /I/ w tym ,że wykonaliśmy prace społecznie użyteczną otrzymujemy zasilanie /S/

2.5 - systemy o czułych wejściach

Rys.9



Pozorny endodynamizm- gromadzenie informacji i energii pozornie bez ich wydawania. Działanie takie nie jest uważane za normę społeczną aczkolwiek w niektórych kulturach występuje- tak zachowują się Eskimosi i inne ludy Północy. Nadmiar zgromadzonych środków i informacji uwalniany jest w czasie świąt plemiennych .

2.6 -systemy o czułych wyjściach

Rys.10



Pozorny egzodynamizm- wydawanie informacji i energii bez zwracania uwagi na zasilanie.
Również takie działanie nie jest uważane za normę , chociaż np. w kulturach afrykańskich każda okazja do świętowania jest dobra, a już obowiązkowa po udanym polowaniu.


3. Systemy o jednym punkcie wyróżnionym:
Są to systemy niezrównoważone i dlatego same nie tworzą "sieci" gdyż szybko ulegają zagładzie, a w potocznym rozumieniu tego zjawiska zachowują się aspołecznie:

3.1. Systemy o niskim; progu czułości wejścia informacyjnego" I -"

Rys 11



Nastawione są na zbieranie informacji, ale je "utajniają" sprawiają wrażenie
 endostatycznych o predylekcji poznawczej, ale jest to dynamizm pozorny. Z powodu braku oddziaływania informacyjnego na otoczenie szybko wpadają w kłopoty związane
z nadmiarem zgromadzonych informacji /np.  zbójca Gębon z humoreski St. Lema/. Z tego względu zachowanie takie nie jest rozpoznawane jako norma społeczna , chociaż we współpracy i innymi systemami jest nie tylko racjonalna ale i pożądana/ banki informacji/

2. Systemy o niskim progu czułości. wyjścia informacyjnego  O .. .,

Rys.12



Są nastawione na wydawanie informacji, które same  produkują. Sprawiają wrażenie egzostatycznych o predylekcjach poznawczych /też jest to pozorny charakter/
Z powodu braku informacji o otoczeniu maje z otoczeniem konflikty /np. różni "guru", poeci, twórcy/ i szybko mogą stracić równowagę, dlatego same nie są w stanie stworzyć "sieci.". Natomiast w niektórych typach sieci są niezbędne dla utrzymania równowagi funkcjonalnej. Stąd szacunek dla poetów wśród moralistów, o czym nizej.

3. Systemy o niskim progu czułości wejścia  energetycznego-  S—

Rys.13



Są nastawione  na gromadzenie energii i sprawiają wrażenie endostatycznych o predylekcjach witalnych, Z powodu nadmiaru mocy tracą zdolność sterowania się /np. , imperium perskie Dariusza III/. Również nie jest to norma uważana za normę społeczną , chociaż może byś pożądana czy wręcz konieczna dla pracy sieci.

3.4. Systemy o niskim progu wyjścia energetycznego-

Rys 14.



Nastawione  są na rozpraszanie energii , pozorny egzodynamizm o predylekcjach witalnych, są niezrównoważone, gdyż łatwo wpadają w niedomiar, a więc samodzielnie "sieci" nie są w stanie stworzyć. Jednakże mogą uwalniać nadmiar energomaterii zgromadzonej w systemie- np przez wielkie budowle. Tak powstały piramidy. Utracjusze są jednak czasem potrzebni do zachowania równowagi sieci. Kiedy Aleksandr Macedoński zaczął garściami wydawać zdobyczne złoto i srebro, gospodarka hellenistyczna ruszyła z kopyta.